De bevrijding van Drieënhuizen

Wouter van Middendorp woont nu in het bakhuis van de ouderlijke woning en was tijdens de bevrijding nog maar “zo’n jongen”, maar kon me wel precies aanwijzen hoe de tanks waren gereden. Namelijk meer door het land dan over de weg en dwars door de beek. Ook vertelde hij dat hun buurjongen, Jurt Brom, als onderduiker wel een jaar lang elke nacht had geslapen in het stro op de balk in hun schuur. Zijn vader, Hendrik van Middendorp had buiten iedere avond een ladder tegen de muur naast het balkluik gezet en Jurt had die dan mee naar binnen getrokken en het luik gesloten. Dat is eenmaal bijna fout gegaan, maar dat heb ik Jurt Brom zelf laten vertellen.

Boerderij van Van Middendorp met rechts de schuur met de schuilplaats van Jort Brom in het stro op de balk.

Jurt Brom woonde wat verderop in de richting van het Garderbroek dan Wouter van Middendorp en was 19 jaar oud toen hij in 1943 als een der eersten werd opgeroepen om in Duitsland te gaan werken, maar hij dook onder. Overdag thuis en ’s nachts dus bij buurman Van Middendorp. Kort na de oproep kwamen politie en militairen in uniform in de nacht Jurt thuis en bij de buren zoeken, maar een buurmeisje had Jurt al gewaarschuwd en hij was nog maar net beneden of de groep zoekers was er ook al en ging bij Middendorp naar binnen. Jurt heeft eerst geschuild achter een kippenhok en vervolgens voor de regen en de zoekers onder een roggegast op het land van Lijbers. Daarna heeft hij geen last meer gehad, behalve nog één keer toen weer een huiszoeking werd aangekondigd, nu door een dochter van veldwachter Piet van de Wiel. Piet van de Wiel was zeer actief in het verzet, en speelde een dubbelrol, zodat hij wist van de komende huiszoeking. Die nacht heeft Jurt met een buurjongen overnacht in een onvindbare schuilplaats onder een stromijt achter tegen het varkenshok van buurman Ab Hazeleger, nu Henk de Rooij. De toegang was alleen mogelijk via een luik achter in het varkenshok en Hazeleger ging mee om met een greep het luik vrij te maken van stro en varkensmest. Daarna werd het luik weer achter deze materialen verstopt maar de volgende morgen hadden ze de buurman met de greep weer nodig om hen er weer uit te laten kruipen.

Jort Brom met als souvenir de bajonet van de Duitse karabijn.

Duitse gevangenen

Al vóór de aankomst van de tanks had Jurt gezien dat een twintigtal Duitse militairen zich verscholen rond de boerderij van de familie Klomp, nu het pluimvee opfokbedrijf van Van de Steeg, en dat ze posities innamen om zich tegen de tanks te verdedigen. Een broer van Jurt had dit aan de Canadezen gemeld die toen hun kanonnen op de boerderij van Klomp hadden gericht. Dat was voor de meeste Duitsers genoeg geweest om met een witte doek van Antje Klomp te zwaaien om zich over te geven. Maar Jurt had gezien dat één van hen probeerde weg te vluchten in de richting van de Elleboog en had dit aan een Canadees duidelijk gemaakt. Een Canadees was met een revolver in de hand achter die Duitser aangehold en had hem mee teruggebracht zodat de groep weer compleet was, kon worden ontwapend en achter een tank lopend kon worden afgevoerd. Jurt liep ook mee, maar kreeg van één gevangene nog wel het Duitse scheldwoord “Schweinehund” te horen. Hun karabijnen werden bij de Elleboog op de weg gelegd en werden onbruikbaar gemaakt door er met tanks overheen te rijden. Toch vond Jurt er nog één in goede staat, maar die moest hij later van zijn vader gaan inleveren. Dat deed hij met tegenzin maar de bajonet heeft hij bewaard als souvenir. Een buurjongen vond een karabijn met een wat kromme loop en die werd eerst uitgeprobeerd op het balkluik van De Rooij. De spanen vlogen eraf!